Kişilik Bozukluğu Tanımı ve Tipleri

Kişilik bozukluğu, DSM-IV (1998)'de şöyle tanımlanmaktadır; "kişinin kültürüne göre beklenenden önemli ölçüde sapmalar gösteren, süre giden bir iç yaşantı ve davranış örüntüsüdür, yaygındır ve esnekliği yoktur, ergenlik ya da genç yetişkinlik çağlarında başlar, zamanla kalıcı olur ve sıkıntıya ya da işlevsellikte bozulmaya yol açar."
Kişilik bozukluğu olan bireyler, duygu düşünce ve davranışlarında belirsiz bir dengesizlik gösterirler. Diğer insanlarla ilişki biçimleri, işlevsellik ve sosyal uyumları bozuktur. Kendini çevreye değil, çevreyi kendine (alloplastik uyum) uydurmaya çalışır (Güney 2000). Bireyin bir özelliği diğer bireylerin davranış repertuarları ile çatıştığında, bireyin kişiliği için bozukluk düşünülebilir. DSM-IV'te bunun için iki kriter belirlenmiştir;
1. Bireyin davranışları katı ve değişmez nitelikte olmalıdır,
2. Birey için stres kaynağı ya da mesleki ve sosyal sorunlara neden olmalıdır.
Aslında kişilik bozuklukları diğer mental bozukluklardan daha az strese neden olmaktadır. Diğer mental bozukluklar ruh sağlığı profesyonellerine tedavi için başvurmakta iken kişilik bozuklukları olan bireylerin %80?i problemleri için profesyonele başvurmazlar (Alloy ve diğerleri 1999; Oltmanns ve Emergy 1995). Kişilik bozuklukları ile ilgili araştırma yapmak ayrıntılı muayene ve anamnez almayı gerektirmektedir (Güney 2000). Bütün kişilik bozuklukları çoğunlukla diğer insanları kızdıran, rahatsız eden, abartılı kişilik özellikleri üzerine dayandırılmaktadır (Oltmanns ve Emergy 1995). Başka bir deyişle kişilik bozuklukları olan bireylerin problemleri kendilerinden çok çevrelerindeki insanlar için stres kaynağıdır.

Kişilik Bozukluğu Tanı Ölçütleri ve Sınıflandırılması Bir kişilik bozukluğu için tanı ölçütleri şöyle sıralanmaktadır (DSM-IV); Kişinin içinde yaşadığı kültürün beklentilerinden belirgin olarak sapan, sürekli davranış ve iç yaşantı örüntüsü. Bu örüntü aşağıdaki alanlardan ikisinde ya da daha fazlasında kendini belli eder. biliş (yani kendini, başka insanları ve olayları algılama ve yorumlama yolları) duygulanım (yani duygusal tepkilerin görülme aralığı, yoğunluğu, değişkenliği ve uygunluğu) kişilerarası işlevsellik dürtü kontrolü Bu sürekli örüntü esneklik göstermez ve çok çeşitli kişisel ve toplumsal durumları kapsar. Bu sürekli örüntü, klinik açıdan belirgin bir sıkıntıya ya da toplumsal, mesleki alanlarda ya da önemli diğer işlevsellik alanlarında bozulmaya yol açar. Bu örüntü değişmez, uzun bir süredir vardır ve başlangıcı en azından ergenlik ya da genç erişkinlik dönemine uzanır. Bu sürekli örüntü başka bir mental bozukluğun bir görünümü ya da sonucu olarak açıklanamaz. Bu sürekli örüntü bir maddenin ya da tıbbi bir durumun doğrudan fizyolojik etkilerine bağlı değildir. Kişilik bozuklukları DSM-IV'deki psikopatolojinin diğer birincil formlarından ayrı düşünülür. Bir çok klinik bozukluk Eksen Ide listelenirken, kişilik bozuklukları Eksen II'de listelenmiştir. DSM-IV'de temel özellikleri belirlenen üç grup içinde on spesifik şekilde sınıflandırılmıştır (DSM-IV 1998; Alloy ve diğerleri 1999; Oltmanns ve Emergy 1995):
A Grubu: (Acayip, tuhaf kişilik bozuklukları, asosyal kişiler) Paranoid Kişilik Bozukluğu Şizoid Kişilik Bozukluğu Şizotipal Kişilik Bozukluğu
B Grubu: (Dramatik, duygusal kişilik bozukluğu, göze çarpan, frapan kişiler) Antisosyal Kişilik Bozukluğu, Borderline Kişilik Bozukluğu ,Histrionik Kişilik Bozukluğu, Narsistik Kişilik Bozukluğu
C Grubu: (Kaygılı ve korkulu kişilik bozukluğu, kaygılı kişiler) Çekingen Kişilik Bozukluğu Bağımlı Kişilik Bozukluğu Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğu Başka Türlü Adlandırılamayan Kişilik Bozukluğu.